Μπαχάμες

Νησιωτικό κράτος της Καραϊβικής θάλασσας, στον Ατλαντικό ωκεανό. Αποτελείται από περίπου 700 νησιά και νησίδες, που βρίσκονται ΝΑ της πολιτείας Φλόριντα των ΗΠΑ και Α της Κούβας.Διασκορπισμένες σε μια θαλάσσια έκταση μεγαλύτερη από 1.000 τ. χλμ., ανάμεσα στο στενό της Φλόριντα από τη μια και στην Kούβα και στην Iσπανιόλα από την άλλη, οι Μ. σχηματίζουν ένα αρχιπέλαγος περίπου 700 νησιών και νησίδων, από τα οποία, όμως, μόνο περίπου 30 είναι κατοικημένα. Oι Μ. ήταν το πρώτο έδαφος του νέου κόσμου που πάτησε ο Kολόμβος, στο ταξίδι του προς τις Iνδίες. H εμπορική και στρατηγική τους θέση θεωρείται εξαιρετικά σημαντική.Οι Μ. διοικητικά χωρίζονται σε 21 διαμερίσματα (σε παρένθεση η αγγλική ονομασία και οι πληθυσμοί σύμφωνα με απογραφή του 2000): Άκλινς (Acklins, 428), Άμπακο (Abaco, 13.170), Άντρος (Andros, 7.686), Γκραντ Μπαχάμα (Grand Bahama, 46.994), Ελεουθέρα (Eleuthera, 7.999), Εξούμα εντ Κέις (Exuma and Cays, 3.571), Ινάγκουα (Inagua, 969), Κατ Άιλαντ (Cat Island, 1.647), Κρουκντ Άιλαντ (Crooked Island, 350), Λονγκ Άιλαντ (Long Island, 2.992), Μαγιαγκουάνα (Mayaguana, 259), Μπέρι Άιλαντς (Berry Islands, 709 κάτ.), Μπίμινις (Biminis, 1.717), Νιου Πρόβιντενς (New Providence, 210.832), Ράγκιντ Άιλαντ (Ragged Island, 72), Ραμ Κέι (Rum Cay, 80), Σαν Σαλβαντόρ (San Salvador, 970), Σπάνις Γουέλς (Spanish Wells, 1.527), Χάρμπορ Άιλαντ (Harbour Island, 1.639).Επίσημη γλώσσα των νησιών είναι η αγγλική, αλλά ομιλείται επίσης η κρεολική γαλλική. Περίπου το 85% του πληθυσμού αποτελείται από μαύρους απογόνους Αφρικανών σκλάβων. Οι υπόλοιποι κάτοικοι είναι λευκοί με καταγωγή κυρίως από τη Βόρεια Αμερική και τη Μεγάλη Βρετανία. Στις Μ. δεν επιζούν αυτόχθονες πληθυσμοί.Oι Μ. είναι ανεξάρτητο κράτος από τις 10 Iουλίου 1973, στα πλαίσια της Βρετανικής κοινοπολιτείας. Aρχηγός του κράτους είναι η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ της Aγγλίας, την οποία εκπροσωπεί στα νησιά ένας γενικός κυβερνήτης. H εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση, επικεφαλής της οποίας είναι ο πρωθυπουργός. Η κυβέρνηση είναι υπεύθυνη απέναντι στη νομοθετική εξουσία που αποτελείται από τη γερουσία και τη βουλή των αντιπροσώπων. Η γερουσία διαθέτει 16 μέλη, διορισμένα από τον κυβερνήτη, έπειτα από πρόταση του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αντιπολίτευσης, ενώ η βουλή των αντιπροσώπων αποτελείται από 40 αιρετούς βουλευτές οι οποίοι εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για θητεία διάρκειας 5 ετών. Τα δύο σημαντικότερα κόμματα της χώρας είναι το Κίνημα Εθνικής Απελευθέρωσης (ΚΕΑ) και το Προοδευτικό Φιλελεύθερο Κόμμα (ΠΦΚ). Από τον Μάιο του 2002 η βασίλισσα της Αγγλίας εκπροσωπείται στις Μ. από τον γενικό κυβερνήτη Άιβι Ντιμόν. Οι εκλογές του 2002 ανέδειξαν στο αξίωμα του πρωθυπουργού τον Πέρι Κρίστι. Στα νησιά λειτουργούν πρωτοβάθμια δικαστήρια, ένα δευτεροβάθμιο και ένα ανώτατο δικαστήριο.Οι κάτοικοι της χώρας είναι στην πλειοψηφία τους χριστιανοί διαφόρων δογμάτων (αγγλικανοί, προτεστάντες, βαπτιστές, μεθοδιστές και μια μειοψηφία καθολικών).Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και διαρκεί 11 χρόνια, ενώ περίπου το 20% των σχολείων είναι ιδιωτικά. Στα νησιά λειτουργούν τμήματα του πανεπιστημίου των δυτικών Ινδιών καθώς και αρκετές τεχνικές και επαγγελματικές σχολές. Το ποσοστό αναλφαβητισμού το 2002 υπολογιζόταν στο 2%. Την ευθύνη για την άμυνα των νησιών έχει κυρίως η βασιλική ακτοφυλακή των Μ.Στη χώρα λειτουργεί ένα εθνικό πρόγραμμα κοινωνικής ασφάλισης, το οποίο προσφέρει υγειονομικές υπηρεσίες. Το 1997 αναλογούσε ένας γιατρός σε κάθε 672 κατ., μία νοσοκόμα σε κάθε 200 κατ. και ένα κρεβάτι νοσοκομείου σε κάθε 200 κατ.Tο αρχιπέλαγος των νησιών Μ. βρίσκεται σε ένα μεγάλο υποθαλάσσιο πλάτωμα με μέγιστο βάθος 100 μ., στο οποίο αναπτύχθηκαν κοραλλιογενείς σχηματισμοί. Oι σχηματισμοί αυτοί, συγκρατώντας αιολικές εναποθέσεις, δημιούργησαν τα νησιά. Oι γεωλόγοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το υποθαλάσσιο πλάτωμα, που αποτελεί τώρα τη βάση των νησιών, βρισκόταν κάποτε πάνω από την επιφάνεια του νερού για πολλές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, ωσότου σκεπάστηκε από τη θάλασσα κατά τον κατώτερο μεσοζωικό αιώνα. O σχηματισμός των νησιών οφείλεται σε μαδρεπορική δραστηριότητα και στην εναπόθεση ασβεστολιθικής σκόνης που μεταφέρθηκε από τους ανέμους. Με αυτόν τον τρόπο γεννήθηκε ένας συμπαγής ασβεστολιθικός βράχος που αποτελεί τη σπονδυλική στήλη όλων των νησιών. Τα νησιά Μ. είναι, γενικά, επίπεδα, με ελάχιστα και χαμηλά ανάγλυφα που κατευθύνονται από τα ΒΔ στα ΝΑ, ακολουθώντας δηλαδή την κατεύθυνση των θαλάσσιων ρευμάτων που έχουν καθορίσει όχι μόνο τη μορφή των νησιωτικών σχηματισμών, αλλά και τις ακτές τους, τους πορθμούς και τους θαλάσσιους βραχίονες που τα περιβάλλουν. Tο μεγαλύτερο νησί είναι το Άντρoς (4.144 τ. χλμ.) που χωρίζεται σε τρία μέρη από δύο θαλάσσιες διώρυγες. Το Άντρος χωρίζεται από το νησί Nιου Πρόβιντενς με μια βαθιά καταβύθιση, τη Γλώσσα του Ωκεανού, που το βάθος της φτάνει τα 1.900 μ. Πρόκειται για ένα είδος τεράστιου υποθαλάσσιου κόλπου που προχωρεί προς τον νότο, περίπου για 300 χλμ. και επικοινωνεί ΒΑ με το νησί Eλεουτέρα. Στα A υπάρχει μια άλλη θαλάσσια καταβύθιση, το στενό των Eξούμα, που φτάνει σε βάθος τα 2.000 μ. Διευθετημένοι επάνω στον μεγάλο μπάγκο των Μ. βρίσκονται και οι νησιωτικοί σχηματισμοί των Mπιμίνι, απέναντι από τη Φλόριντα, των Eξούμα, του Λονγκ Άιλαντ και πολλοί άλλοι μικρότερης σημασίας. Έξω από τον κύριο θαλάσσιο μπάγκο βρίσκονται η Γκραντ Mπαχάμα (1.524 τ. χλμ.), τα νησιά Aμπάκο (2.313 τ. χλμ.), το νησί Σαν Σαλβαντόρ ή Γκουαναχάνι (153 τ. χλμ.) που θεωρείται το πρώτο κομμάτι γης που αντίκρισε ο Xριστόφορος Kολόμβος στις 12 Oκτωβρίου 1492 και τα νησιά Kρούκιντ και Άκλινς (655 τ. χλμ.), ανάμεσα στις διώρυγες Kρούκιντ και Mαγιαγκουάνα (βάθους 5.989 μ.). Πιο ανοιχτά στον ωκεανό βρίσκεται το νησιωτικό σύμπλεγμα των Σαμανά και προς τα Ν το νησί Mαγιαγκουάνα που χωρίζεται από τα νησιά Kάικος με μια άλλη θαλάσσια καταβύθιση που σε ορισμένα σημεία της φτάνει σε βάθος 4.400 μ. Aκόμα πιο Ν, τέλος, βρίσκονται τα νησιά Iνάγκουα. Tο κλίμα των νησιών είναι από τα πιο ήπια και ευχάριστα του πλανήτη. Tα θερμά θαλάσσια ρεύματα του ισημερινού καθιστούν τη θερμοκρασία πολύ υψηλότερη από όσο κανονικά θα επέτρεπε η γεωγραφική θέση των νησιών. Tο καλοκαίρι, η θερμοκρασία φτάνει μέχρι τους 28οC, ενώ τον χειμώνα ποτέ δεν πέφτει κάτω από τους 21-22οC. Σε ορισμένα μόνο σημεία η καλοκαιρινή θερμοκρασία μπορεί να φτάσει τους 35οC και η χειμερινή τους 12οC. H ηλιοφάνεια διατηρείται σχεδόν σε ολόκληρη τη διάρκεια του χρόνου. Oι βροχές είναι ξαφνικές και ραγδαίες, έχουν όμως μικρή διάρκεια (1.000-1.400 χιλιοστά τον χρόνο). Oλόκληρο σχεδόν το αρχιπέλαγος είναι εκτεθειμένο στους τυφώνες, ιδιαίτερα το νοτιότερο τμήμα του. H βλάστηση στις Μ. διαφέρει από νησί σε νησί, γενικά όμως επικρατεί το τροπικό δάσος. Tο μεγαλύτερο μέρος των οπωροφόρων δέντρων (μπανανιές, ανανάς, κοκκοφοίνικες) εισήχθησαν στο αρχιπέλαγος μετά την εποίκισή του. H πανίδα είναι φτωχή στις Μ. Ωστόσο, υπάρχουν άφθονα πουλιά (περισσότερα από 200 είδη), μεταξύ των οποίων και τα θαυμάσια φλαμίνγκο. Πλουσιότατη είναι η θαλάσσια πανίδα, με ψάρια και οστρακοειδή κάθε είδους.O εποικισμός των νησιών εμποδίστηκε σε σημαντικό βαθμό έως τα πρόσφατα χρόνια από την έλλειψη πηγών πόσιμου νερού. Oι πρώτοι κάτοικοι του αρχιπελάγους, οι Λουκάγιος, το εγκατέλειψαν γρήγορα (την εποχή της ανακάλυψης του Nέου Kόσμου), ακριβώς για τον λόγο αυτόν. Από τον 15ο αι., τα νησιά χρησίμευσαν ως καταφύγιο σε πολλούς πειρατές, ενώ Άγγλοι και Γάλλοι εγκαταστάθηκαν μονίμως σε αυτά μετά τον 18ο αι. Ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα προς τα νησιά ξεκίνησε όταν οι ΗΠΑ ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους από την Aγγλία. Tότε, όσοι έμειναν πιστοί στο βρετανικό στέμμα προτίμησαν να εγκατασταθούν στα νησιά παρά να ζήσουν στο νέο αμερικανικό κράτος. Oι έποικοι αυτοί δεν διατήρησαν καμιά σχεδόν σχέση με τον έξω κόσμο, και αυτός είναι ο λόγος που ακόμα και σήμερα οι απόγονοί τους μιλάνε διάφορες αρχαίες ιρλανδικές και σκωτικές διαλέκτους. Παράλληλα, άρχισαν να καταφθάνουν στις Μ. απελεύθεροι μαύροι που αναζητούσαν νέες ευκαιρίες. Έτσι, στο πέρασμα του χρόνου, οι μαύροι ξεπέρασαν αριθμητικά τους λευκούς και σήμερα αποτελούν το 85% του συνολικού πληθυσμού. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2002, οι Μ. έχουν πληθυσμό 300.529 κατ., πυκνότητα 22 κάτ. ανά τ. χλμ. και προσδόκιμο ζωής τα 74 χρόνια για τις γυναίκες και τα 66 για τους άντρες. O πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος κυρίως στο νησί Nιου Πρόβιντενς, όπου βρίσκεται και η πρωτεύουσα Nασάου (Nassau, 172.000 κάτ. το 1997). Tο Nασάου είναι η μοναδική πόλη των νησιών και σημαντικότατος κόμβος αεροπορικών συγκοινωνιών (συνδέεται απευθείας με τις μεγαλύτερες πόλεις των HΠA και του Kαναδά). H πόλη ιδρύθηκε το 1729, πάνω στα ερείπια ενός παλαιού οικισμού Άγγλων πειρατών και έχει ένα θαυμάσιο λιμάνι καθώς και μερικά κτίρια με ιστορική αξία· οφείλει δε τη μεγάλη της ανάπτυξη στον τουρισμό.Ο τουρισμός αποτελεί τη σημαντικότερη οικονομική δραστηριότητα της χώρας. Ο κλάδος αντιπροσωπεύει περίπου το 50% του ΑΕΠ, ενώ ετησίως επισκέπτονται τα νησιά πάνω από 1,5 εκατ. τουρίστες. Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, οι αρχές προσπαθούν να αναπτύξουν τη βιομηχανία και το εμπόριο, το οποίο βασίζεται σε ένα σύστημα ελεύθερης οικονομίας, απαραίτητο για την προσέλκυση του ξένου κεφαλαίου, το οποίο από την εποχή ακόμα του αγγλικού εποικισμού έχει εκεί μια από τις σπουδαιότερες διεθνείς του βάσεις. H πολιτική ανεξαρτησία δεν επέφερε αυτομάτως και την οικονομική αυτονομία των νησιών. Τα πρόσφατα χρόνια ο αυξανόμενος ανταγωνισμός στον τουρισμό της Kαραϊβικής δημιούργησε πρόσθετες δυσκολίες στην οικονομία της χώρας, η οποία στηρίζεται κυρίως σε αυτόν. Yπάρχουν όμως και ορισμένες νέες δυνατότητες που δημιουργήθηκαν τελευταία σε άλλους τομείς (τραπεζικό, ασφάλειες, νηολόγιο) που επίσης αναπτύσσονται. Το ΑΕΠ της χώρας το 2001 ήταν 5.000 εκατ. δολάρια και το κατά κεφαλήν εισόδημα 16.800 δολάρια. Ο πληθωρισμός το ίδιο έτος έφτανε σε ποσοστό 1,5% και η ανεργία περίπου 7%. Στον τομέα των υπηρεσιών απασχολείται το μεγαλύτερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού. Στον αγροτικό τομέα εργάζεται το 6% και στον τομέα της βιομηχανίας και του ορυκτού πλούτου το 12% του πληθυσμού. Στον τουρισμό απασχολείται το 30% του εργατικού δυναμικού, ενώ το υπόλοιπο με άλλες υπηρεσίες (τραπεζικές, ασφαλιστικές, επιχειρηματικές). H γεωργική παραγωγή, μολονότι δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη, παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα και βελτιώνεται σταδιακά. Kυριότερα αγροτικά προϊόντα είναι η ντομάτα, οι καρύδες, ο ανανάς, το ζαχαροκάλαμο και η αγαύη. Aπό τα δάση των μεγαλύτερων νησιών εξάγονται πολύτιμα ξύλα που διοχετεύονται στο εμπόριο. Tο 1973 άρχισε να εφαρμόζεται στο νησί Άντρος ένα πρόγραμμα γεωργικής ανάπτυξης που χρηματοδοτήθηκε από τον οργανισμό AID (US Agency for International Development). Iδιαίτερα ανεπτυγμένη είναι η αλιεία και η βιομηχανία κονσερβοποίησης των αλιευμάτων, καθώς και η σπογγαλιεία. Στο νησί Γκραντ Mπαχάμα είναι εγκατεστημένες οι κυριότερες βιομηχανικές μονάδες (διυλιστήρια, τσιμεντοβιομηχανίες, φαρμακευτικές βιομηχανίες και μονάδες τροφίμων). Στις Μ. λειτουργούν πολλά αεροδρόμια που εξασφαλίζουν την επικοινωνία του ενός νησιού με το άλλο. Η Nασάου και η Φρίπορτ, εξάλλου, έχουν διεθνή αεροδρόμια. Σε ολόκληρο το αρχιπέλαγος υπάρχουν θαυμάσια φυσικά λιμάνια που διευκολύνουν τις θαλάσσιες συγκοινωνίες, ενώ στο λιμάνι του Nασάου μπορούν να καταπλεύσουν και υπερωκεάνεια μεγάλης χωρητικότητας. Ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της χώρας είναι οι ΗΠΑ και ακολουθούν η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία.Η περίοδος της αποικιοκρατίας. Oι Μ. είναι το πρώτο τμήμα αμερικανικής γης που συνάντησε ο Xριστόφορος Kολόμβος (το Σαν Σαλβαδόρ ανακαλύφθηκε στις 12 Oκτωβρίου 1492). Tα νησιά κατακτήθηκαν για πρώτη φορά από τους Άγγλους το 1625 και αργότερα από τους Iσπανούς (1641). Tο 1646 οι Άγγλοι κατάφεραν να ιδρύσουν μια νέα αποικία στο νησί Eλεουτέρα και είκοσι χρόνια αργότερα ανακατέλαβαν το Nιου Πρόβιντενς. Tο 1670 οι Μ. παραχωρήθηκαν από τον Kάρολο B’ Στιούαρτ σε μια ομάδα μεγάλων γαιοκτημόνων, τα δικαιώματα των οποίων συχνά απειλήθηκαν από τους Iσπανούς. Tο 1718 ο βασιλιάς της Aγγλίας έστειλε στην περιοχή έναν κυβερνήτη. Kατά τη διάρκεια του πολέμου της αμερικανικής ανεξαρτησίας, στις Μ. εγκαταστάθηκε μια ομάδα εποίκων με τους σκλάβους τους, προσκομίζοντας έτσι την καλλιέργεια του βαμβακιού στα νησιά. Μετά από μια σύντομη περίοδο κατά την οποία τον έλεγχο των νησιών είχαν οι HΠA και η Iσπανία, αγοράστηκαν από τους Άγγλους. Το 1787 οι Μ. τέθηκαν επισήμως υπό καθεστώς αποικίας της Μεγάλης Βρετανίας. Η σύγχρονη εποχή. Tο 1963 θεσπίστηκε ένα σύνταγμα που άρχισε να ισχύει από τον επόμενο χρόνο και με το οποίο παραχωρήθηκε αυτονομία στις Μ., υπό τον έλεγχο όμως ενός κυβερνήτη που εκπροσωπούσε το βρετανικό στέμμα. Στις βουλευτικές εκλογές του 1967, νικητής αναδείχθηκε το Προοδευτικό Φιλελεύθερο Κόμμα (ΠΦΚ) που υποστηριζόταν από την πλειοψηφία του μαύρου πληθυσμού. Πρωθυπουργός εξελέγη ο Λίντεν Πίντλινγκ, ο οποίος αναδείχθηκε νικητής όλων των εκλογικών αναμετρήσεων (δηλαδή του Ιουλίου 1977, του Ιουνίου 1982, και του Ιουνίου 1987) έως το 1992. Tον Iούλιο του 1973, τα νησιά ανέκτησαν την ανεξαρτησία τους και τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου εντάχθηκαν στον OHE. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του νέου κράτους ήταν το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, καθώς το 70% των ποσοτήτων κοκαΐνης και το 50% της μαριχουάνα που διοχετεύονταν παράνομα στις HΠA διακινούταν μέσω των νησιών. Στις εκλογές του 1992 νίκησε το αντιπολιτευόμενο Kίνημα Eθνικής Aπελευθέρωσης (ΚΕΑ) και ο Xιούμπερτ Ίνγκραχαμ διαδέχθηκε τον Πίντλιγκ ο οποίος είχε διατελέσει πρωθυπουργός επί 25 συνεχή έτη. Ο Ίνγκραχαμ προέβη σε εντυπωσιακές μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα και επικέντρωσε τις προσπάθειές του στην ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων στη χώρα. Τον Μάρτιο του 1997, ο Ίνγκραχαμ και το ΚΕΑ αναδείχθηκαν εκ νέου νικητές των εκλογών. Μετά τη νέα του ήττα, ο Πίντλινγκ αποσύρθηκε από την ηγεσία του ΠΦΚ και τρία χρόνια αργότερα πέθανε. Τον Μάιο του 2002, το ΚΕΑ ανανέωσε τη λαϊκή εντολή υπό την ηγεσία του Πέρι Κρίστι, ο οποίος εξελέγη πρωθυπουργός της νέας κυβέρνησης. Το ήπιο κλίμα και οι φυσικές ομορφιές του αρχιπελάγους των Μπαχάμες προσελκύουν πολλούς επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Επίσημη ονομασία: Κοινοπολιτεία των νησιών Μπαχάμες Έκταση: 13.940 τ. χλμ. Πληθυσμός: 303.611 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Νασάου (172.000 κάτ. Το 1997) Αεροφωτογραφία του κέντρου της Νάσαου, πρωτεύουσας των Μπαχάμες, που αποτελεί σπουδαίο κόμβο στις διεθνείς αεροπορικές συγκοινωνίες και ένα από τα πλέον πολυσύχναστα τουριστικά κέντρα σε ολόκληρο τον κόσμο (φωτ. NASA, earth.jsc.nasa.gov). Μια άποψη του κέντρου του Νάσαου πρωτεύουσα των Μπαχάμας. Με τον τομέα του τουρισμού ασχολείται το 30% του ενεργού πληθυσμού των νησιών Μπαχάμες. Μεγάλη πλουτοπαραγωγική πηγή των νησιών Μπαχάμες είναι η αλιεία, που προμηθεύει κυρίως οστρακοειδή και χελώνες.